Hoxe toca amañar un televisor. O arranxo vai ser bastante sinxelo.
O televisor en concreto é un Sony Bravia. O modelo en concreto non é moi importante, xa que esta avaría pode aparecer nunha variedade ampla de modelos, e a súa solución é similar en todos eles.
Síntomas: O televisor apágase ó pouco de acendelo (sobre 15 ou 30 segundos, ás veces pode que máis), e o LED indicador ilumínase seis veces. Pode darse o caso de que o televisor nin sequera consiga acender, e directamente nos atopemos cos seis escintileos no LED.
Na maioría dos casos os seis escintileos indican un problema coa retroiluminación do panel LCD. Non é un problema do LCD en si mesmo, senón dos LEDs que proporcionan a luz branca necesaria para que o LCD poda logo mostrar a imaxe. No caso de ser un modelo Full-Matrix LED, estes LEDs irán xusto detrás do panel formando unha cuadrícula; no caso de ser un modelo Edge LED, os LEDs van montados nos bordes do panel e a luz distribúese cunha lámina translúcida de algún material plástico. Para os efectos, danos o mesmo un caso ca outro.
Como o televisor podía funcionar durante uns segundos (ás veces case un minuto se estaba frío), foi posible confirmar que se trataba dun fallo da retroiluminación mediante o modo de autodiagnóstico. Cada vez que tentabamos acendelo, o contador de fallos incrementábase, como podemos ver nas seguintes imaxes (fixádevos la liña que pon «BACKLIGHT ERR»):
Os televisores LED levan unha placa de alimentación con varias saídas DC necesarias para o funcionamento dos demais elementos. En concreto, para alimentar os LEDs da retroiluminación levan un integrado que se encarga especificamente de alimentar e monitorizar as diferentes tiras de LED de forma independente. Este integrado acostuma a ser case sempre o BD9397 ou algún semellante (BD9422, BD9423, etc.). Podedes consultar a folla de datos nestes enlaces:
https://www.rohm.com/products/power-management/led-drivers/step-up-boost/bd9397efv-product
https://fscdn.rohm.com/en/products/databook/datasheet/ic/power/led_driver/bd9422efv-e.pdf
Pois ben, cada vez que o controlador dos LEDs de retroiluminación detecta algún problema (unha tira de LEDs cun curtocircuíto, unha sobretensión, etc.), informa ao procesador do televisor para que este desactive a alimentación como medida de protección. E por iso a tele apágase, ou directamente non acende.
Pode darse o caso de que o controlador detecte algunha anomalía a pesares de que tódalas tiras de LED estean a funcionar, e nese caso podemos facer un pequeno apaño para evitar que o controlador de LEDs avise ao procesador do problema, e polo tanto a tele poda acender (ou evitar que se apague).
Pero ollo: co amaño que imos a explicar estaremos impedindo que, se aparece algún problema máis grave, podan funcionar os mecanismos de protección que impidan danos maiores nos circuítos. Así que queda ao criterio co lector valorar os riscos.
O xeito que ten o controlador de LEDs de notificar un fallo ao procesador é simplemente activando unha saída concreta do integrado, etiquetada como FAIL. Esta saída pode ter dous modos de funcionamento. Nun deles a saída é activa a nivel baixo, é dicir, o error indícase cando aparece un cero lóxico. No outro modo de funcionamento, a indicación de error consiste nun pequeno pulso. Hai que ter en conta tamén que todo isto pode cambiar en función da circuitería adicional: os niveis pódense intercambiar con transistores, facendo que un nivel baixo do integrado se converta nun nivel alto, etc…
Pero ademais disto, o integrado conta cun mecanismo de retardo (ou de confirmación, segundo se mire) desa notificación de erro, para evitar que se produzan falsas alarmas en situacións transitorias (un pequeno pico de corrente nos LEDs, por exemplo). O fabricante do integrado implementou un mecanismo para que o deseñador poda decidir durante canto tempo ten que estar activo un problema para que o integrado active a saída indicadora.
No instante en que o integrado detecta un problema, comeza a cargar o condensador conectado ó terminal CP cunha corrente constante. Cando o voltaxe nese condensador alcanza un valor de 2 V, é cando se activa a saída FAIL que podedes ver xusto enriba. Poñendo un condensador de máis ou menos capacidade, o deseñador pode facer que a indicación de fallo salte antes ou despois.
SOLUCIÓN 1:
Sexa como sexa o modo de funcionamento da saída FAIL no noso televisor, e sexa como sexa a circuitería externa, existe un xeito de evitar que se dispare: evitando que o condensador de temporización (o que vai conectado no pin CP) se cargue. O xeito máis facil é conectando unha resistencia en paralelo co condensador, ou directamente entre o pin CP e masa.
A corriente de carga que sae polo pin CP cando se detecta un fallo é de 1 uA. Se poñemos unha resistencia de 10K, o condensador non conseguirá cargarse por riba de 0,01 V.
SOLUCIÓN 2:
Pode ser que o controlador de LEDs non esté moi accesible (no meu caso estaba debaixo dunha PCB filla que iba montada sobre a PCB de alimentación, e por riba tiña un disipador térmico ocultando todo) e non teñamos posibilidade de soldar a resistencia no pin CP.
Nese caso podemos simplemente localizar o conector que comunica a PCB de alimentación coa PCB do procesador, identificar o pin do conector que se utiliza para notificar o fallo da retroiluminación (por sorte veñen ben identificados), e poñelo a masa (cero lóxico) ou a Vcc (un lóxico). Para iso temos que asegurarnos antes de cal é o nivel lóxico que activa a protección, ou ben probar dos dous xeitos.
No meu caso tiven que poñer esa liña a cero, conectándoa cun punto de masa (ollo, a masa de continua, non os puntos de toma a terra).
Algo tan sinxelo coma isto:
Na imaxe anterior podedes ver que na serigrafía da PCB aparece identificado o pin 8 do conector como «BL_ERR». Se extraemos o cable dese pin e o poñemos a masa, a indicación de fallo nunca chegará ao procesador do televisor.
##DOUS ANOS MÁIS TARDE (xuño-agosto de 2025)…
Actualizo este post porque dous anos despois do apaño, a mediados de xuño a tele volveu fallar. De súpeto perdeuse a imaxe, pero non o son. A tele sigue a funcionar coma sempre, pero o que falla é a retroiluminación.
Cando se desenchufa o televisor e o volvemos a enchufar, escóitase o relé de encendido, pero un segundo ou dous despois vólvese a escoitar cando se desconecta. Por un instante acende a retroiluminación, pero logo queda todo apagado.
No momento, e co polímetro que teño, puiden comprobar que todas as liñas de LED, excepto unha, mostraban unha pequena intensidade durante esas fraccións de segundo nas que acendía a retroiluminación. O que pensei era que a fonte de alimentación estaba cortando a alimentación ós LEDs ao detectar un circuito aberto nunha das liñas (a tele ten un total de 8 grupos de LED). Como tiñamos trampeado o sinal de erro que se lle manda á placa principal, a tele seguía a funcionar normalmente, pero sin poder ver a imaxe.
Ante a perspectiva de ter que cambiar os LEDs, fixen acopio de material: un comprobador de LEDs de TV e un conxunto de repostos para o meu modelo de tele. O comprobador de LEDs é básicamente unha fonte de corrente constante que é capaz de acadar tensións relativamente altas (cerca dos 100 voltios en CC) para poder alimentar a cada grupo de LEDs.
A reparación pospúxose ata fai uns días porque para cambiar os LEDs hai que desmontar prácticamente toda a tele (e se quitamos o de “prácticamente” tampouco estariamos a faltar á verdade), e para meterme nese berenxenal preferín agardar a ter vacacións.
A cuestión é que despois de descolgar a tele, poñela boca abaixo na mesa, abrila, e medir os LEDs xa co medidor, resulta que todas as tiras dan OK. Enchufo a tele (levaba desenchufada moito tempo) e todo parece funcionar ben. Volvo a poñerlle a tapa, colgámola no seu sitio de novo, e volve a fallar. Descolgamos outra vez, abrimos, medimos, todo OK. Volvemos a pechar, colgar, e falla. Nunha destas botou sobre unha hora funcionando ata que volveu apagar a retroiluminación.
A día seguinte, repetimos o proceso. Coa tele aberta, desmonto e reviso posibles soldaduras frías na placa de alimentación. A verdade é que todo ten unha pinta estupendísima. Outra cousa non fará Sony, pero as soldaduras manteñen un aspecto visual impecable. As tensións son correctas. As saídas dos LEDs dan sobre uns 90 voltios.
Doulles bastantes meneos ós cables, por se hai algún partido internamente, ou algún conector está medio tocado. Todo OK. Flexiono o chasis un pouco pola zona inferior (onde están os LEDs), por se algunha das tiras de LEDs ten algunha pista partida que por momentos poida quedar aberta. Nada.
Para desmontar a placa de alimentación teño que soltar o cable do apaño, que está metido a presión por debaixo de dúas pontes de fío, e a verdade é que xa non fai tanta presión como antes, así que me poño a buscar un xeito mellor para meter ese cable a masa.
Resulta que no conector entre a placa de alimentación e a placa principal (que é donde fixéramos o apaño), hai algunhas posicións de cables que están libres, e que na placa están conectadas a masa, así que é tan sinxelo como volver a meter o cable que sinaliza os erros da retroiluminación (que orixinalmente estaba no pin 8) nun destes ocos libres que se conectan a masa (a posición 20).
Na imaxe podedes ver o cable (aparece resaltado en amarelo) na súa nova posición:
Unha vez mellorado o apaño e montada de novo a placa de alimentación, continúo co televisor acendido, sen que falle a retroiluminación de novo. Pasa así algunhas horas, sen problema. Póñolle a tapa posterior, por se o problema só se manifestase por acumulación de calor (a verdade é que os LEDs quéntanse bastante porque están nunha parte onde é moi difícil evacuar a calor), pero nada, todo OK.
Así que colgamos de novo a tele no seu sitio, e polo de agora non volveu fallar (tan só leva unhas 5 ou 6 horas de funcionamento). A ver o que dura.
##DOUS ANOS E UN DÍA MÁIS TARDE…
Actualizamos de novo o post porque finalmente o problema da retroiluminación volveu manifestarse e esta vez non desapareceu cando abrín a tele, así que puiden confirmar a causa do mesmo. Ademáis, adiántovos que este televisor non se volverá averiar máis…
Pero vaiamos co problema. Na seguinte imaxe podedes ver o televisor coa tapa traseira desmontada. Á esquerda, con PCB de cor ocre e disipadores de aluminio natural, está a fonte de alimentación. Á dereita, a PCB de cor verde e disipadores de aluminio anodizado negro, é a placa principal que contén o procesador de imaxe (con todas as conexións de TDT, HDMI, etc.) e o procesador que controla a tele (o que move o Android, vaia):
Na fonte de alimentación aparecen resaltados os dous conectores por onde se alimentan os LEDs da retroiluminación. Do conector superior saen 4 liñas co positivo, e do conector inferior saen 8 liñas co negativo. Este televisor ten dúas tiras de LEDs, esquerda e dereita, que se dividen internamente en catro seccións independentes. Cada tira ten un conector onde se reciben dúas conexións do positivo de alimentación (cada conexión do positivo é compartida por dúas seccións de LEDs), pero logo o retorno do negativo divídese en 4 conexións por tira (8 en total para o televisor).
O integrado que controla a alimentación dos LEDs é capaz de regular e monitorizar a intensidade de cada unha destas 8 liñas de retorno, así como de regular o brillo dos LEDs mediante modulación PWM.
Cando fai dous anos o televisor tivo o problema dos seis escintileos, o que fixemos foi evitalo, non solucionalo. Agora o problema agravouse e a placa de alimentación directamente o que fai é cortar a alimentación dos LEDs, deixando a pantalla a escuras. Como temos trampeado o sinal de erro que sae da placa de alimentación, o televisor segue a funcionar, pero sen imaxe.
Medindo cun comprobador de LEDs de TV, puiden verificar que efectivamente a liña 5 estaba cortada. Ademáis, a liña 7 daba unha intensidade máis alta que as demáis, co que non lle quedaba moito para fallar tamén. Xa tiña os repostos para as tiras de LEDs, porque era a causa máis probable, pero quería estar seguro e confirmalo co medidor, antes de meterme na lea de desmontar a tele por completo.
Pero sigamos describindo as partes da tele. Na parte inferior desa mesma imaxe, as dúas pezas negras son os altavoces. Nada do outro mundo, pero molestáronse en facer uns recintos bass-reflex (a parte curva en forma de interrogante é o conducto que comunica a cámara do altavoz co exterior) e soan máis que decentemente.
Na imaxe aparecen medio cortadas, pero a ambos lados da pantalla, na zona superior e no borde, hai dúas plaquiñas pequenas que inicialmente pensei que se trataba das antenas da Wi-Fi. Pero tiñan en serie un par de resistencias vitrificadas (no centro da imaxe) que non pintan nada nunha antena. Resulta que esas plaquiñas son altavoces de agudos, supoño que piezoeléctricos.
Entre os dous altavoces, tapada por unha placa metálica, está a chamada T-Con (Timing Control, ou algo así). A súa misión é adaptar o sinal de vídeo dixital que recibe da placa principal polas dúas faixas de conectores da súa parte superior, ás conexións que van ó panel LCD e que na imaxe aparecen tapadas por máis pezas metálicas.
Xusto debaixo da T-Con, no borde inferior, está o adaptador Wi-Fi, o receptor de infravermellos para o mando a distancia, e o indicador LED.
Na seguinte imaxe podemos ver a T-Con xa sen a cuberta metálica:
E aquí a T-Con xa desmontada, cuns pads térmicos na cara inferior que evacúan a calor ao chasis metálico (un deles rompeu ó retirar a placa):
O seguinte é desmontar o marco metálico exterior que cobre os bordes laterais e superior do televisor, así como o marco inferior que é de plástico:
Como podedes ver, tamén están retiradas as pezas metálicas que dan acceso ás conexións co panel LCD. Do panel (una folla de cristal moi delgada e delicada) saen conexións en forma de PCB flexible, que van ás PCBs estreitas e largas que se ven na zona inferior. Estas PCBs á súa vez van conectadas á T-Con polas dúas faixas negras que se ven no centro da imaxe. Sobra dicir que esas faixas de PCB flexible son tan delicadas coma o panel en si mesmo, polo que hai que tratalas tamén con moitísimo coidado.
Dos seguintes pasos non teño fotos, porque foron moi laboriosos e esquecín por completo documentalo. Básicamente, unha vez retirado o marco exterior hai que ir quitando dous marcos plásticos que van suxeitos con presillas ó chasis metálico. Estes marcos de plástico teñen a misión de manter no seu sitio as láminas difusoras de luz, e a plancha de acrílico (ou o que sexa) que distribúe a luz dos LEDs por toda a superficie da pantalla.
O panel LCD hai que tratalo con moitísimo coidado porque é moi delgado e fráxil (e nun televisor de 65" aínda máis). Eu como non teño máis superficies de traballo que a mesa do comedor, optei por poñer o televisor boca abaixo e retirar o chasis, deixando o panel LCD e as láminas difusoras na mesa.
Ó chasis xa sen o panel LCD e sen as láminas difusoras, tan só lle quedan os LEDs (montados nunha peza de aluminio para evacuar a calor) e unha última lámina reflectora que vai pegada con adhesivo na metade superior, polo que optei por non retirada e simplemente recollela para poder traballar cos LEDs.
Nas dúas seguintes imaxes podedes ver cómo van montados os LEDs no borde inferior do chasis:
As tiras de LED van pegadas con adhesivo, así que non hai outra que retiralas cun cutter (quedan inservibles e non se poden reutilizar). Tamén convén retirar todo o adhesivo que se poida, para que as novas tiras peguen ben.
Aquí temos as tiras desmontadas:
E aquí tamén podedes ver a lámina reflectora recollida para poder trabajar na parte inferior onde están os LEDs e o seu disipador de aluminio:
Co lugar ben limpo de adhesivo vello, as novas tiras de LEDs son moi doadas de poñer:
O que queda agora non é máis que revertir todo o traballo de desmontaxe que fixemos ata o de agora. Lamentablemente, a min complicóuseme bastante a parte de volver a montar os marcos plásticos que suxeitan as láminas difusoras e o LCD, e durante a manipulación acabou por escachar o panel. Poñamos que foi unha combinación entre falta de experiencia e falta de coñecemento. Agora tería montado o panel doutro xeito.
Aquí a desfeita documentada:
A perda non foi moita porque tiña xa decidido non levar a reparar o televisor. Se era quen de reparalo eu mesmo, perfecto. Senón, tocaría comprar outro, como así foi. Pero sobre todo foi unha ocasión para aprender novas cousas. E sempre nos queda a honra de que o problema da retroiluminación quedou arranxado !!!